Psikolog Özlem Sena Depecik, Son Mühür TV’de yayınlanan Sıcak Bakış programında Ayşegül Koç’un sorularını yanıtladı. Yaşanan afet felaketleri sırasında hayvanlara yardım eli uzatırken dikkat edilmesi gerekenler ile ilgili bilgi veren Depecik; “Afet sırasında çok yanlış müdahaleler dolayısıyla hayvanları kaybedebiliyoruz. Yavaş yavaş yaklaşmak çok önemli. Yemek ya da oyuncak gibi malzemelerle ya dikkatini çekebilir ya da dikkatini de dağıtabilirsiniz” dedi.
“Canlıların psikolojisine hep ilgi duydum”
Hayvan psikolojisi ve davranışları üzerine merakının çocuk yaşlarda başladığını belirten Depecik; “Psikoloji benim zaten ilgi alanımdı. Canlıların psikolojisine duyduğum merak beni zaten ilgim olan can dostlarımızın psikolojisine yönlendirdi. Psikoloji bölümünü bitirir bitirmez mesleğimin gerekliliklerini yerine getirdikten sonra yurt dışında hayvan psikolojisi ve davranışları üzerine eğitimler aldım. Türkiye’de şuan yeterli sayıda eğitim yok. Hayvan psikoloğu olarak da sayı oldukça yetersiz. Şuanda da hayvan psikolojisi üzerine eğitimler veriyoruz” dedi.
“Hayvanlarda en çok kaygı bozuklukları görülüyor”
Kedi ve köpeklerde en çok kaygı bozuklukları görülüyor diyen Depecik; “Köpeklerde en fazla rastladığımız sorun; agresyon problemleri ve evde yalnız kalma endişesi. Aşırı havlama, tuvalet eğitimini alamama bir de takıntılı davranışlara da sık rastlıyoruz. İnsanlarda nasıl takıntılı davranışlar varsa köpeklerde de vardır, mesela kuyruğunu kovalama gibi. Kedide de tuvalet kabı dışına dışkılama, aşırı miyavlama gibi davranışlar sıklıkla görülüyor. Herhangi bir şikayette analizini sahibinden alıyoruz. Hayvanla iletişim kuran kişiye onları sorup hayvandaki sorunun kaynağına inmeye çalışıyoruz. Teşhisimizi kesinleştirdikten sonra bu davranışa yol açan etkenin ortadan kaldırılmasını sağlamaya çalışıyoruz. Bazen ilaç kullanmamız gerekebiliyor. İki-üç seansta atlatabildiğimiz travmalar da oluyor. Bir-iki ay sürenler de oluyor. Travmanın büyüklüğü, hayvanın yaşı gibi birçok etken var” diye konuştu.
Köpek saldırısına karşı ne yapmalıyız?
Köpek saldırısı ile karşı karşıya kaldığımızda nasıl davranmamız gerektiği konusunda uyarılarda bulunan Depecik; “Tanımadığınız köpeğin üzerine birden bire giderseniz, kendini korumak isteyip, sizi ikaz edici bir tarzda yaklaşımda bulunabilir. Sizi tanımasına, koklamasına, sizden bir tehlike gelmeyeceğini anlamasına zaman tanımanız gerekiyor. Köpek ters davranıyorsa, kaçmak, çığlık atmak, üzerine gitmek gibi kışkırtıcı hareketlerden vazgeçmemiz gerekiyor. Baktınız kaçamayacaksınız mont, poşet, çanta gibi bir malzemeyi araya sokun. Kediler korktuklarında ya küçültür kendilerini ya da kabartarak büyük göstermeye çalışır. Bana yaklaşma der” dedi.
“Evcil hayvanlar çocuk gelişimini olumlu etkiler”
Depecik; “Çocuklu aileler arasında da çok danışan oluyor. Kedimiz, köpeğimiz var. Çocuğumuz olduğunda bir sıkıntı teşkil eder mi diye soruyorlar. Kesinlikle sorun olmaz. Hatta aksine gelişimini artı yönde etkiler. Evde evcil hayvan olması sorumluluk duygusunu da geliştirir. Çocukta merhamet duygusu gelişiyor. Empati yeteneği artıyor. Çocuk gelişiminde çok yüksek bir etkiye sahip” açıklamasında bulundu.
Afetlerde hayvanlarla yardım nasıl olmalı?
Yaşanan afet felaketleri sırasında hayvanlara yardım eli uzatırken dikkat edilmesi gerekenler ile ilgili bilgi veren Depecik; “Afet sırasında çok yanlış müdahaleler dolayısıyla hayvanları kaybedebiliyoruz. Hayvan korkuyorsa ve bizim onu kurtarmamız gerekiyorsa, elimizle kafasına yaklaşmaktansa önce elimizi koklamasına izin vermeliyiz. Böylelikle güven duygusu oluşacaktır. Yavaş yavaş yaklaşmak çok önemli. Yemek ya da oyuncak gibi malzemelerle ya dikkatini çekebilir ya da dikkatini de dağıtabilirsiniz. Sinirli ve agresyon gösteriyorsa hayvanları kurtaracak malzemeleri kullanabiliyoruz. Ancak bu malzemelere ihtiyaç duymadan yardım etmek en önemli amaç olmalı. Kurtarma ekiplerine hep söylüyorum. Öncelikle kendi güvenliğinizi sağlamalısınız ki bir canlıya yardım edebilesiniz.
Psikolojik Yardım ve Destek Derneği
Psikolojik Yardım ve Destek Derneği hakkında da bilgi veren Depecik; “Dernek kurulalı birkaç ay oluyor. Henüz çok yeni. Çok fazla projemiz var. Bunların hayata geçmesi ve genişlemesi için bir çatı oluşturmak istedik. Bu yüzden açtık derneği. Çalışma gruplarımızla birlikte hem hayvan davranışları psikoloji eğitimleri düzenliyoruz. Hayata geçirebilirsek bakım evleri kurmak istiyoruz. Barınaktan çok doğal yaşam koşullarına uygun bakım evi oluşturmak istiyoruz. Yeni kurulmamıza rağmen ilgi de oldukça yoğun” ifadelerini kullandı. Depecik, ayrıca Türkiye'de 'yasaklı ırklar' olarak yaftalanan hayvanların tehlikeli hale gelmesinin sebebinin bilinçsiz, art niyetli, bazen ruh sağlığı yerinde olmayan kişiler olduğunu, kurallara uyan bilinçli insanların elinde bu hayvanların tehlike arz etmediğini söyledi.
