Son günlerde İsrail ve İran arasında gerilimler artmış ve taraflar birbirlerinin topraklarına yönelik doğrudan saldırılar düzenlemiştir. Bu saldırılar, bölgede gerginliğin tırmanmasına ve güvenlik endişelerinin artmasına yol açmıştır.
BM ve uluslararası toplum, tarafları sakin olmaya ve itidalli davranmaya çağırmıştır.
İsrail, yüzlerce ABD'nin ürettiği savaş uçağına sahip; bu uçaklar arasında F-15, F-16 ve en son teknolojiye sahip F-35 modelleri bulunmaktadır.
Bu uçaklar, İsrail'in hava savunma ve saldırı kapasitesini önemli ölçüde artırmaktadır.
İsrail ve İran arasındaki gerilimler, her iki ülkenin askeri kapasitelerini ve hava savunma sistemlerini gündeme getiriyor. Her iki ülkenin hava kuvvetlerini ve hava savunma sistemlerini detaylı bir şekilde inceleyelim.
İran'ın askeri kapasitesi ne durumda?
Londra merkezli Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'ne (IISS) göre, İran İslam Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri'nin 37 bin personeli bulunuyor. Ancak, uluslararası yaptırımlar İran'ın son teknoloji ürünü askeri teçhizattan mahrum kalmasına neden oluyor. İran'ın envanterinde, Rus yapımı jetlerin yanı sıra eski Amerikan modelleri bulunmaktadır. Global Fire Power'ın yakın tarihli bir raporuna göre
iran'ın kaç tane savaş uçağı var?
İran Hava Kuvvetleri, İran'ı havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. İran Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2.kuvvettir. Hava Kuvvetlerinde şah döneminde son derece kapsamlı bir modernizasyon faaliyeti yürütülmüştür.[2] 1979 da gerçekleştirilen devrimde İran hava kuvvetlerinde 79 adet Grumman F-14 Tomcat (F14-A modeli) av önleme uçağı 190 adet McDonnell Douglas F-4 Phantom IIE\D 170 adet Northrop F-5\F Av bombardıman uçağı bulunuyordu. İran hedefe yönelik tasarlanmış kamikaze insansız hava araçlarına ve karadan karaya füzelere sahip. Rus yapımı jetlerin yanı sıra 1979'daki İslam Devrimi'nden önce alınan eski Amerikan modelleri dahil sadece birkaç düzine faal durumda saldırı uçağı mevcut.
İran Hava kuvvetleri hakkında güncel bilgiye ulaşmak pek mümkün değildir ancak çeşitli kaynaklardan ve uluslararası havacılık dergilerinden elde edilen bilgilerde halen
İran'ın envanterlerinde bulunan uçaklar:
Uçak / Helikopter |
Üretici Ülke |
Tür |
Model |
Adet |
Not |
---|---|---|---|---|---|
MiG-29 |
Rusya |
Avcı |
19 |
Çok rollü |
|
Su-24 |
Rusya |
Saldırı |
23 |
||
Chengdu J-7 |
Çin |
Avcı |
17 |
MiG-21'in lisans altında üretilmişi |
|
F-5 |
ABD |
Avcı |
F-5E/Saeqeh |
24 |
HESA Saike uçağı tersine mühendislikle türetildi |
F-4 Phantom II |
ABD |
Avcı-bombardıman |
D/E/RF |
47 |
16 uçak keşif için yapılandırıldı |
F-14 |
ABD |
Avcı/Önleme |
F-14A/AM |
26 |
|
Mirage F1 |
Fransa |
Avcı |
F1EQ |
9 |
Körfez Savaşında İHK'den ele geçirildi |
P-3 Orion |
ABD |
Deniz devriye |
P-3F |
5 |
|
Boeing 707 |
ABD |
Tanker |
3 |
||
Boeing 747 |
ABD |
Tanker |
3 |
||
Boeing 707 |
ABD |
Kargo |
VIP |
2 |
Bir tanesi elektronik savaş için kullanılıyor |
Boeing 747 |
ABD |
Kargo |
VIP taşıma |
6 |
|
C-130 Hercules |
ABD |
Kargo |
C-130E/H |
27 |
|
İlyuşin İl-76 |
Rusya |
Ağır kargo |
5 |
||
Fokker F-27 |
Hollanda |
Kargo |
5 |
||
Pilatus PC-6 |
İsviçre |
Çok maksatlı |
13 |
STOL yetenekli uçak |
|
Agusta Bell 206 |
İtalya |
Çok maksatlı |
3 |
Bir tanesi rotorcraft eğitimi için kullanılıyor |
|
Agusta-Bell 212 |
İtalya |
Çok maksatlı |
2 |
||
CH-47 Chinook |
ABD |
Kargo |
C |
2 |
|
Northrop F-5 |
ABD |
Eğitim/saldırı |
F-5B/F |
14 |
|
Chengdu F-7 |
Çin |
Eğitim/saldırı |
FT-7 |
2 |
|
Mirage F1 |
Fransa |
Eğitim/saldırı |
F1BQ |
4 |
Körfez Savaşında İHK'den ele geçirildi |
Pilatus PC-7 |
İsviçre |
Eğitim |
34 |
İran'ın elindeki Sukhoi-24 savaş uçakları ne durumda?
IISS, Tahran'ın dokuz adet F-4 ve F-5 savaş uçağından oluşan bir filoya, yine Rus yapımı Sukhoi-24 jetlerinden oluşan bir başka filoya ve bazı MiG-29, F7 ve F14 uçaklarına sahip olduğunu belirtiyor.
İran, hedefe yönelik tasarlanmış kamikaze insansız hava araçlarına da sahip.
Analistlere göre, bu insansız hava araçlarının sayısı binlerle ifade edilebilir. Ayrıca, İran'ın 3 bin 500 civarında karadan karaya füze bulundurduğu ve bazılarının yarım tonluk savaş başlıkları taşıdığı tahmin ediliyor.
Ancak bu füzelerden İsrail'e ulaşabileceklerin sayısının oldukça sınırlı olduğu öngörülüyor.
İran Hava Kuvvetleri Komutanı Emir Vahidi, çarşamba günü yaptığı açıklamada, Rusya’dan alınan Sukhoi-24 tipi savaş uçakların olası bir İsrail saldırısına karşı "olduça hazırlıklı bir durumunda" olduklarını söyledi.
İran'ın 1960'larda geliştirilen Sukhoi-24 savaş uçaklarına bağımlılığı, hava gücünün İsrail’e karşı göreceli olarak zayıf olduğunu ortaya koyuyor. İran, savunma alanında daha çok Rusya ve yurt içinde üretilen karadan havaya füze ve hava savunma sistemlerine güveniyor.
Tahran, 2016 yılında Rusya'dan, uçak ve balistik füzeler de dahil olmak üzere birden fazla hedefi aynı anda vurabilen uzun menzilli karadan havaya füze sistemleri olan S-300 uçaksavar savunma sistemi satın aldı.
İran ayrıca yerli üretim “Bavar-373” model karadan havaya füze sisteminin yanı sıra “Sayyad” ve “Raad” savunma sistemlerine de sahip.
IISS araştırma görevlisi Fabian Hinz konuyla ilgili Reuters’e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
"İki ülke arasında büyük bir çatışma olsa, İran muhtemelen ara sıra elde edilen başarılara odaklanır. Onlar İsrail'in sahip olduğu kapsamlı hava savunmasına sahip değil."
İsrail'in askeri kapasitesi ve hava kuvvetleri
İsrail, yüzlerce ABD’nin ürettiği “F-15”, “F-16” ve son geliştirilen “F-35” model savaş uçağına sahip. İsrail, ABD tarafından tedarik edilen gelişmiş bir hava kuvvetine sahip. Hafta sonu İran insansız hava araçlarının düşürülmesinde bunlar önemli rol oynadı.
İsrail'in kaç tane savaş uçağı var?
İsrail Hava Kuvvetleri'nin ise 241 savaş uçağı bulunuyor. Teknolojik üstünlük ve İsrail askeri teçhizatı, İran kuvvetlerinin İsrail'e kara saldırısı yapmasını zorlaştırıyor.
İsrail Hava Kuvvetleri uzun menzilli bombardıman uçaklarından yoksun, ancak yeniden tasarlanmış Boeing 707'lerden oluşan daha küçük bir filo, savaş uçaklarının bombardıman için İran'a ulaşmasını sağlayabilecek yakıt ikmali tankerleri olarak hizmet ediyor.
İsrail, İHA (İnsansız Hava Aracı) teknolojisinde lider konumda ve 30 saatten fazla uçabilen "Heron" modeli pilotsuz uçaklara sahip.
Ayrıca, İsrail'in "Delilah" seyir füzesi, 250 km menzile sahip ve kara ile deniz hedeflerini etkili bir şekilde vurabiliyor.
Bu füzeler İran'ı doğrudan vuracak kapasiteye sahip değilken, İsrail Hava Kuvvetleri savaş uçaklarını İran sınırına daha yakın konumlandırarak bu mesafeyi kısaltabilir. İsrail'in, uzun menzilli karadan karaya füzeler geliştirdiği genel olarak kabul ediliyor.
Ancak Tel Aviv bunu ne doğruluyor ne de inkar ediyor. 2018 yılında dönemin Savunma Bakanı Avigdor Lieberman, İsrail ordusunun yeni bir "füze kuvvetine" kavuşacağını duyurdu. Ordu ise bu planların şu ana kadar ne aşamada olduğuna açıklık getirmedi.
1991 Körfez Savaşı'ndan sonra ABD'nin yardımıyla geliştirilen çok katmanlı bir hava savunma sistemi, İsrail'e İran'ın uzun menzilli insansız hava araçlarını ve füzelerini vurmak için çeşitli ilave seçenekler sunuyor.
İsrail savaş uçağı envanteri
Uçak / Helikopter |
Model |
Adet |
Not |
---|---|---|---|
F-15 Uçakları |
|||
F-15A/B |
53 |
Peace Marble I & II |
|
F-15C/D |
26 |
Peace Marble III |
|
F-15I |
25 |
Peace Marble IV |
|
Toplam |
104 |
||
F-16 Uçakları |
|||
F-16 A/B/C/D |
260 |
||
F-16I "Sufa" |
102 |
||
Eğitim Uçakları |
|||
Grob G-120 |
17 |
||
Beechcraft T-6 Texan II |
20 |
||
McDonnell Douglas A-4 Skyhawk |
20 |
||
Diğer Uçaklar |
|||
Boeing 707-320 |
- |
||
Lockheed C-130 Hercules |
16 |
||
Beechcraft Bonanza |
24 |
||
Beechcraft Super King Air |
44 |
||
Beechcraft C-12 Huron |
29 |
||
Gulfstream G550 |
7 |
||
IAI SeaScan 3 |
- |
Kendi üretimleri |
|
Helikopterler |
|||
Eurocopter Panther |
5 |
||
AH-1Q/S "Tzefa" |
43 |
||
AH-64A/D "Peten" |
47 |
||
Sikorsky CH-53 Sea Stallion |
38 |
||
Sikorsky S-70 Bla |
- |
||
Bell 206 |
10-18 |
||
İnsansız Hava Araçları |
|||
Elbit Hermes 450 |
- |
Kendi üretimleri, sayısı belirsiz |
Arrow-3 füze savunma sistemi
ABD-israil ortak yapımı olan Arrow-3 füze savunma sistemi nükleer, kimyasal, biyolojik ve konvansiyonel savaş başlıkları taşıyan kıtalararası balistik füzeler dahil balistik füzelerin dış-atmosferik yörüngede durdurulmasını sağlıyor.
Hedefle çarpışan ayrılabilir bir savaş başlığı kullanan füzenin uçuş menzili 2 bin 400 kilometre. Arrow 2'nin balistik füze tespit menzili azami 500km, imha menzili ise 50 - 90km arasında.
Orta menzilli David's Sling ise balistik füzelere ve seyir füzelerine karşı koyarken, kısa menzilli “Demir Kubbe”, Gazze ve Lübnan'da İran destekli milislerin kullandığı türden roket ve havan toplarına karşı kullanılıyor.
Teorik olarak daha fazla ateşlenebilirken, Arrow veya David's Sling'in kaçırdığı güçlü füzelere karşı hizmet ediyor.
Demir Kubbe nasıl çalışıyor?
Demir Kubbe, her türlü hava koşulunda etkili olan hareketli bir savunma sistemi olarak bilinir. Sistem, yaklaşık 70 kilometre mesafeden atılan kısa menzilli roketleri, topçu mermilerini ve havan atışlarını havada imha ederek etkisiz hale getiriyor.
İsrail'in hava savunma sistemleri, bölgedeki benzer ABD savunma sistemleriyle uyumlu olacak şekilde tasarlandı. Bu, Batılı koalisyon güçlerinin savunma stratejisiyle uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlıyor.
Londra'daki Kraliyet Birleşik Stratejik Enstitüsü'nde araştırma görevlisi olan Sidharth Kausha, İsrail'in hava savunma sistemlerinin 13 Nisan saldırısı sırasında başarılı bir performans sergilediğini belirtti.
Kausha, son saldırıda özellikle insansız hava araçlarının, İsrail'e ulaşmadan önce müttefik uçaklar tarafından hedef alındığını belirtti. Bu durum, İsrail'in bazı tehdit türlerine karşı maruz kalma riskini azaltmıştır.
Kausha ayrıca, koalisyon güçlerinin saldırılara karşı hazırlıklı olabilmeleri için yeterli erken uyarıya sahip olduklarını ifade etti. Bu durum, sistemin benzer bir saldırıya karşı daha etkili bir şekilde hazırlıklı olduğunu gösteriyor.