Müfredat taslağından elde edilen bilgilere göre, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli'nde Türkçenin toplum içinde iletişim kurma, bu iletişimi anlama ve kültürel değerleri aktarma süreçlerine nasıl liderlik ettiğine dikkat çekildi. Bu sebeple, Türkçenin öğretimi ve geliştirilmesi, eğitim sistemimizde temel bir politika olarak kabul edildi. Eğitimin her seviyesinde, Türkçenin doğru kullanımına ve öğretimine özenle önem verilecek. Türkçenin etkili kullanımına yönelik becerilerin kazanılması da tüm derslerin ortak amacı olarak belirlendi.
4 dil becerisine odaklı yaklaşım
Bu çerçevede, ilkokullarda Türkçe öğretimi için 2024 Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Türkçe 1-4. sınıflar taslak öğretim programı geliştirildi. Önceki programlarda olduğu gibi, ilk okuma yazma öğretimi ve Türkçe öğretimine ilişkin kısımları içeren bu program, önceki seçmeli ve genellikle 3 zorunlu tema yerine, uygulama birliğini sağlamak için her sınıf düzeyinde 8 zorunlu tema öngördü. Önceki öğretim programı, 4 yıl boyunca toplamda 289 kazanıma odaklanırken, taslak program 80 öğrenme hedefine ve bu hedeflerin alt göstergelerine odaklandı. Taslak öğretim programında ilk okuma yazma öğretiminde, ses gruplarında oluşabilecek olumsuzlukları en aza indirmek amacıyla değişiklik yapıldı.
Çocukların yazacağı ilk kelime 'anne' olacak
Ses gruplarının oluşturulmasında, kolay sesletim, sıklıkla kullanılma, yazım kolaylığı, kelime üretimi, harflerin ses ve form özellikleri göz önünde bulunduruldu. İlk oluşturulan hece ve kelimelerin, çocuğun yakın çevresinden örnekler vererek anlamlandırılmasına olanak sağlayacağı belirtildi. 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı'nda ses gruplarının öğretim süresi belirtilmezken, taslak öğretim programında seslerin öğretimi için belirli süreler öngörüldü. Uygulama birliğini sağlamak ve gereksiz aceleyi önlemek amacıyla, ortalama sürelere dayalı bir takvimlendirme yapıldı. Matematik dersine, okuma yazma öğrenimiyle eş zamanlı olarak başlanması planlandı. Daha önceki programlarda ilk okuma yazma öğretiminde dört çizgi ve üç aralıktan oluşan 1,3 santimetre genişliğinde bir yazma alanı kullanılıyordu. Taslak öğretim programında ise ilk okuma yazma öğretiminde, iki çizgi ve tek aralıktan oluşan, kesik çizgilerle iki eşit parçaya ayrılan 1 santimetre genişliğinde bir yazma alanına geçildi. Taslak öğretim programında, metin işleme sürecinde, metinle etkileşim öncesi, esnası ve sonrasında yapılacaklar temelli bir model oluşturuldu. Metinlerin işlenişinde, 4 dil becerisinin kazanımını öne çıkaran bir yaklaşım benimsendi.
Dijital ortam ön planda
Taslak öğretim programında, dijital ortam unsurlarına özellikle önem verildi ve çevrim içi okuma, yazma gibi becerilerin geliştirilmesine odaklandı. Bu çerçevede, günümüz teknolojisinin yaşamın her alanında etkin bir şekilde kullanıldığı göz önüne alınarak, ilkokul seviyesinde öğrencilerin dijital ortamları doğru ve etkin bir şekilde kullanmalarını sağlayacak etkinlikler planlandı. Öğrenciler, dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini kazanırken aynı zamanda kavramsal, sosyal-duygusal ve okuryazarlık becerilerini de geliştirecekler. Bununla birlikte, "Erdem, Değer, Eylem" modeliyle bütünleşik olarak değerler de programa dahil edilecek.
Orta okulda atölye faliyetleri olacak
Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı, Milli Eğitim Bakanlığı'nın genel perspektifine uygun olarak, her öğrencinin ana dilini etkili ve doğru bir şekilde kullanabilen, üst düzey düşünme becerilerine sahip, kimlik ve karakteri olgun birer birey olarak yetişmelerine katkı sağlayacak bir yaklaşımı benimsemektedir. Programda, daha önceki programlara göre dikkat çekici nitelikte öne çıkan düzenlemeler yapılmıştır. 5. sınıftan 8. sınıfa kadar olan süreçte, anlama ve anlatma becerilerinin geliştirilmesine odaklanılmıştır. Tüm dil becerilerine eşit önem verilmiş olup, her bir beceri için özel atölye faaliyetleri düzenlenmiştir. Program, öğrencilerin dil gelişimlerini sağlarken aynı zamanda kavramsal, sosyal-duygusal öğrenme ve okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesine de önem vermektedir. Kavramsal yetenekler, okuryazarlık becerileri, değerler, eğilimler, sosyal-duygusal öğrenme becerileri, disiplinler arası ilişkiler ve Türkçe dersi alan kabiliyetlerinin bir arada işletilmesine özen gösterilmiştir. Programın genel işleyişi, anlama ve anlatma becerilerinin birbirlerini destekleyen bir şekilde kurgulanmıştır. Özellikle, konuşma becerisine daha fazla önem verilmiş olup, öğrenme hedefleri bu doğrultuda belirlenmiştir. Konuşma becerisine yönelik öğrenme hedefleri, "sözlü üretim" ve "sözlü etkileşim" olarak iki grupta ele alınmıştır. Ayrıca, Türkçe dersi kapsamında gerçekleştirilen eğitim-öğretim faaliyetlerinin ürüne dönüşmesini sağlamak amacıyla atölye uygulama çalışmalarına önem verilmiştir. Bu çerçevede, üretim atölyesi uygulama esasları, dinleme/izleme atölyesi uygulama esasları ve okuma atölyesi uygulama esasları programa eklenmiştir.
Yeni metin türleri eklendi
Programda, daha önceki programlarda yer almayan hiper metin, infografik, grafik simge, vlog, ilk gösterim filmi (fragman), belgesel, dijital öykü gibi metin türleri de dahil edilmiştir. Ayrıca, temalar sınıf seviyelerine göre zorunlu hale getirilerek, farklı yayınevleri tarafından hazırlanacak kitaplarda aynı temaların işlenmesi sağlanmıştır. Bu sayede, öğrencilerin ortak sınavlara aynı içerikle hazırlanmalarına olanak sağlayacak zorunlu öğrenme hedeflerinin belirlenmesi önem kazanmıştır.
Dil bilgisinde yaklaşım değişikliği
Ortaokul Türkçe müfredatında, dil bilgisi öğretiminde yapılan yaklaşım değişikliğiyle geleneksel dil bilgisi yerine dil yapılarına odaklanılmıştır. Dil yapılarının öğretimi, öğrencilerin edilgen ve ezbere dayalı bir süreçten uzaklaştırılarak, işlevsel bir yaklaşımla gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda, öğrencilerin dil yapılarını anlama ve kullanma becerilerini geliştirmesi hedeflenmektedir, dil yapıları sadece bir amaç değil, anlamı anlamak ve iletmek için bir araç olarak ele alınacaktır. Ayrıca, öğrencilerin teknoloji ve finans gibi çağdaş kavramları da öğrenmeleri sağlanarak, dil becerilerini etkin bir şekilde kullanmaları teşvik edilecektir. Programda dil becerilerinin ölçülmesi ve değerlendirilmesi için kullanılabilecek araçlar da sunulmuştur. Bu program, sosyal-duygusal öğrenme becerileri, okuryazarlık becerileri ve değerler gibi bileşenleri de içererek öğrenmenin bütünsel bir parçası haline getirilmiştir.
